***

Có thể nói, không có đề tài thảo luận nào dễ gây tranh cãi như Trung Quốc, đặc biệt tại Việt Nam hiện nay. Phải thành thật thú nhận rằng, tôi là người hâm mộ Trung Quốc “từ đầu đến chân”, nhưng có khi cũng phải rà soát lại sự hâm mộ của mình khi có được thông tin mới. Chẳng ai phủ nhận rằng, Trung Quốc là một đất nước vĩ đại về nhiều mặt. Trên nhiều phương diện như: văn hóa, tổ chức chính trị, quản lý kinh tế, kinh doanh thương mại,… Trung Quốc có thể đóng vai trò làm tấm gương soi cho Việt Nam. Soi để học hỏi những điều tích cực và tránh né những sai lầm mà quốc gia khổng lồ này đã phạm phải (Cách mạng Văn hóa là một ví dụ).

 Trên bình diện toàn cầu, việc học hỏi nghiên cứu về quốc gia khổng lồ này lúc nào cũng thu hút được sự quan tâm của giới trí thức và truyền thông. Trong quan hệ quốc tế ngày nay, Trung Quốc nghiễm nhiên đóng vai trò quyết định không thua kém gì so với các siêu cường thế giới khác. Trong bộ sách nổi tiếng Thế giới đi về đâu? (NXB. Thế Giới, Hà Nội, 2010), tác giả Grzegorz W. Kolodko đã dành rất nhiều trang giấy cho vai trò của Trung Quốc trong thế giới đương đại. Ông viết: “Trung Quốc đã đi theo con đường của Trung Quốc, là con đường đặc biệt đúng đắn nếu nhìn từ góc độ phát triển” (tr.316).

Bộ sách Nhân Văn Trung Quốc của Nhà xuất bản Truyền bá Ngũ Châu với nhiều hình ảnh minh họa sinh động, đã cung cấp cho người đọc một bức tranh toàn cảnh về Trung Quốc đương đại sau 30 năm cải cách kinh tế. Tất cả các phương diện của kinh tế, văn hóa, xã hội Trung Quốc đều được đề cập đến một cách ngắn gọn, có sức khái quát cao, dễ cho người đọc nắm bắt được những thông tin cơ bản: chế độ chính trị, kinh tế, lịch sử, văn hóa, xã hội, địa lí, pháp luật, ngoại giao, quốc phòng, dân tộc, tôn giáo, khoa học, kỹ thuật, giáo dục, môi trường. Có thể nói đây là bộ bách khoa toàn thư về Trung Quốc hiện đại. Tôi cảm thấy hơi thất vọng khi thấy thiếu những phần bàn về nghệ thuật, điện ảnh, văn học, triết học, ẩm thực, y học, phong thủy, nhưng có lẽ như vậy lại tốt hơn. Nếu những người chủ biên quá ôm đồm, bộ sách chắc chắn sẽ dầy gấp đôi, dễ làm người đọc khiếp đảm. Vả lại, đã có khá nhiều các bộ toàn thư khác liên quan đến văn học và triết học rồi, sự đóng góp của bộ sách sẽ không có điểm nhấn rõ rệt.

Bộ sách Nhân Văn Trung Quốc gồm có:

***

Cuốn sách Xã Hội Trung Quốc của các tác giả Đường Quân, Trương Dực, Vương Xuân Quang và Phùng Lăng, thuộc bộ sách Nhân Văn Trung Quốc do Nhà xuất bản Truyền bá Ngũ Châu phát hành, là một tác phẩm phân tích sự chuyển đổi xã hội Trung Quốc sau chính sách cải cách mở cửa năm 1978. Sách tập trung vào ba chủ đề lớn được đề cập tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ 17 (2007) của Đảng Cộng sản Trung Quốc: “Xã hội ấm no hạnh phúc” (tiểu khang), “Xã hội hài hòa” và “Phát triển khoa học”. Đây lần lượt là mục tiêu kinh tế, mục tiêu xã hội và phương pháp thực hiện của Trung Quốc hiện đại.

Tác phẩm mô tả “quỹ đạo chuyển đổi” của xã hội Trung Quốc trong 30 năm: từ kinh tế kế hoạch sang kinh tế thị trường, từ xã hội truyền thống sang xã hội hiện đại, trong bối cảnh toàn cầu hóa. Sách không tham vọng bao quát toàn bộ mà chọn cách “quản trung khuy báo” (nhìn đại khái), tập trung vào các vấn đề “nhân sinh” như kinh tế bùng nổ, dân số, đô thị hóa, di dân, khu phố, cải cách y tế và chế độ an sinh xã hội. Qua đó, sách khái quát những thay đổi lớn nhất, liên quan mật thiết đến đời sống người dân, đồng thời nhấn mạnh con đường phát triển xã hội đặc thù của Trung Quốc, khác với phương Tây và các nước công nghiệp mới nổi ở châu Á.

---

Đánh giá sách

Điểm mạnh:

1. Tính thời sự cao: Sách phân tích xã hội Trung Quốc hiện đại dựa trên các mục tiêu chính trị lớn (2007), rất phù hợp với bối cảnh bạn quan tâm đến sự phát triển đương đại của Trung Quốc.
2. Tính khái quát tốt: Tác phẩm cô đọng những thay đổi xã hội quan trọng trong 30 năm cải cách, từ kinh tế đến đời sống, trong một dung lượng ngắn gọn.
3. Góc nhìn thực tiễn: Việc tập trung vào “nhân sinh” (đời sống người dân) thay vì lý luận trừu tượng giúp sách gần gũi và dễ hiểu.
4. Giá trị độc đáo: Sách làm rõ con đường phát triển xã hội riêng biệt của Trung Quốc, phản ánh sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại – điều bạn, người hâm mộ Trung Quốc, có thể đánh giá cao.

Điểm hạn chế:

1. Thiếu chiều sâu chi tiết: Do chọn cách “nhìn đại khái”, sách không đi sâu vào từng vấn đề (như chính sách di dân hay cải cách y tế), khiến người đọc muốn nghiên cứu kỹ hơn có thể thấy chưa đủ.
2. Hạn chế minh họa: Nếu phiên bản ebook không có biểu đồ hoặc hình ảnh về đô thị hóa, dân số, trải nghiệm đọc có thể kém trực quan.
3. Chưa đề cập tranh cãi: Sách tập trung vào thành tựu mà ít phân tích các vấn đề xã hội nhức nhối (như bất bình đẳng hay ô nhiễm), làm giảm tính đa chiều.

Tổng kết:

Xã Hội Trung Quốc của Đường Quân và các đồng tác giả là một tác phẩm nhập môn đáng giá, mang đến cái nhìn tổng quan về sự chuyển đổi xã hội Trung Quốc hiện đại – một khía cạnh quan trọng trong sự vĩ đại mà bạn ngưỡng mộ. Dù thiếu chiều sâu và tính đa chiều, sách vẫn thành công trong việc giới thiệu các mục tiêu và thay đổi lớn của xã hội Trung Hoa. Đây là tài liệu hữu ích để hiểu thêm về Trung Quốc đương đại. Điểm đánh giá: 8.3/10.

---

Ghi chú thêm:

Thuộc bộ Nhân Văn Trung Quốc, cuốn sách này bổ sung một góc nhìn thực tiễn vào bức tranh Trung Quốc mà bạn yêu thích. Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về các vấn đề cụ thể (như đô thị hóa hay an sinh xã hội), có thể cần tham khảo thêm tài liệu chuyên sâu hoặc báo cáo xã hội học ngoài bộ này.