***

Có thể nói, không có đề tài thảo luận nào dễ gây tranh cãi như Trung Quốc, đặc biệt tại Việt Nam hiện nay. Phải thành thật thú nhận rằng, tôi là người hâm mộ Trung Quốc “từ đầu đến chân”, nhưng có khi cũng phải rà soát lại sự hâm mộ của mình khi có được thông tin mới. Chẳng ai phủ nhận rằng, Trung Quốc là một đất nước vĩ đại về nhiều mặt. Trên nhiều phương diện như: văn hóa, tổ chức chính trị, quản lý kinh tế, kinh doanh thương mại,… Trung Quốc có thể đóng vai trò làm tấm gương soi cho Việt Nam. Soi để học hỏi những điều tích cực và tránh né những sai lầm mà quốc gia khổng lồ này đã phạm phải (Cách mạng Văn hóa là một ví dụ).

 Trên bình diện toàn cầu, việc học hỏi nghiên cứu về quốc gia khổng lồ này lúc nào cũng thu hút được sự quan tâm của giới trí thức và truyền thông. Trong quan hệ quốc tế ngày nay, Trung Quốc nghiễm nhiên đóng vai trò quyết định không thua kém gì so với các siêu cường thế giới khác. Trong bộ sách nổi tiếng Thế giới đi về đâu? (NXB. Thế Giới, Hà Nội, 2010), tác giả Grzegorz W. Kolodko đã dành rất nhiều trang giấy cho vai trò của Trung Quốc trong thế giới đương đại. Ông viết: “Trung Quốc đã đi theo con đường của Trung Quốc, là con đường đặc biệt đúng đắn nếu nhìn từ góc độ phát triển” (tr.316).

Bộ sách Nhân Văn Trung Quốc của Nhà xuất bản Truyền bá Ngũ Châu với nhiều hình ảnh minh họa sinh động, đã cung cấp cho người đọc một bức tranh toàn cảnh về Trung Quốc đương đại sau 30 năm cải cách kinh tế. Tất cả các phương diện của kinh tế, văn hóa, xã hội Trung Quốc đều được đề cập đến một cách ngắn gọn, có sức khái quát cao, dễ cho người đọc nắm bắt được những thông tin cơ bản: chế độ chính trị, kinh tế, lịch sử, văn hóa, xã hội, địa lí, pháp luật, ngoại giao, quốc phòng, dân tộc, tôn giáo, khoa học, kỹ thuật, giáo dục, môi trường. Có thể nói đây là bộ bách khoa toàn thư về Trung Quốc hiện đại. Tôi cảm thấy hơi thất vọng khi thấy thiếu những phần bàn về nghệ thuật, điện ảnh, văn học, triết học, ẩm thực, y học, phong thủy, nhưng có lẽ như vậy lại tốt hơn. Nếu những người chủ biên quá ôm đồm, bộ sách chắc chắn sẽ dầy gấp đôi, dễ làm người đọc khiếp đảm. Vả lại, đã có khá nhiều các bộ toàn thư khác liên quan đến văn học và triết học rồi, sự đóng góp của bộ sách sẽ không có điểm nhấn rõ rệt.

Bộ sách Nhân Văn Trung Quốc gồm có:

***

Cuốn sách Trà Trung Quốc của tác giả Lưu Đồng, được dịch sang tiếng Việt bởi ThS. Trương Lệ Mai và Nguyễn Thị Trang, do Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh phát hành, là một tác phẩm khám phá văn hóa trà – một nét đặc trưng nổi bật của Trung Quốc, quê hương của trà với lịch sử hơn ngàn năm. Sách trình bày nguồn gốc phát minh ra trà, quá trình trồng trọt, chế biến và sự lan tỏa của trà từ Trung Quốc ra thế giới qua Con đường Tơ lụa, với các loại trà nổi tiếng như Ô Long, Thiết Quan Âm, Bích La Xuân, Long Tỉnh.

Tác phẩm nhấn mạnh vai trò của trà trong đời sống người Trung Quốc, từ quán nước vỉa hè đến nhà hàng sang trọng, nơi trà trở thành cầu nối cho các mối quan hệ xã hội và phút giây hàn huyên. Nghệ thuật thưởng trà được nâng tầm với cách ngửi hương trước, nhấp môi sau, phản ánh triết lý sống: vượt qua đắng chát để tìm thấy vị ngọt. Sách cũng đề cập lợi ích sức khỏe của trà (hỗ trợ hô hấp, tim mạch, ngăn ngừa ung thư) và tiêu chuẩn của một chén trà ngon (sắc, hình, hương, vị), cùng không gian thưởng trà lý tưởng – tĩnh lặng, tao nhã, gần gũi thiên nhiên. Dù chỉ hơn 100 trang, sách khái quát đầy đủ về trà đạo, triết lý Thiền, phong tục liên quan và các loại trà đặc trưng.

---

Đánh giá sách

Điểm mạnh:

1. Tính khái quát ấn tượng: Với độ dài hơn 100 trang, sách bao quát toàn diện từ lịch sử, văn hóa đến nghệ thuật và triết lý của trà, mang đến bức tranh sống động về văn hóa trà Trung Quốc.
2. Giá trị văn hóa sâu sắc: Tác phẩm không chỉ giới thiệu trà mà còn kết nối nó với đời sống xã hội, triết lý sống và sức khỏe, làm nổi bật ý nghĩa tinh thần của trà trong văn minh Trung Hoa.
3. Bản dịch chất lượng: ThS. Trương Lệ Mai và Nguyễn Thị Trang đã chuyển ngữ mượt mà, giữ được tinh thần của nguyên tác, giúp độc giả Việt Nam dễ dàng tiếp cận.
4. Hình ảnh minh họa sống động: Như lời giới thiệu, hình ảnh trong sách (nếu có) góp phần làm tăng tính trực quan, giúp người đọc hình dung rõ hơn về các loại trà và không gian thưởng trà.

Điểm hạn chế:

1. Độ sâu chưa đủ: Do giới hạn độ dài, sách chưa thể phân tích chi tiết từng loại trà (như quy trình chế biến hay đặc điểm riêng của Long Tỉnh, Ô Long), khiến người đọc yêu trà chuyên sâu có thể muốn thêm thông tin.
2. Chưa cập nhật hiện đại: Sách tập trung vào khía cạnh truyền thống mà chưa đề cập nhiều đến ngành công nghiệp trà hiện đại của Trung Quốc hoặc xu hướng tiêu dùng trà toàn cầu.
3. Phụ thuộc hình ảnh: Nếu phiên bản ebook thiếu hình ảnh minh họa (trái với lời giới thiệu), trải nghiệm đọc có thể bị giảm đi, đặc biệt khi nói về sắc, hình của trà.

Tổng kết:

Trà Trung Quốc của Lưu Đồng là một tác phẩm tuyệt vời, mang đến cái nhìn sâu sắc và thú vị về văn hóa trà – một phần không thể thiếu của Trung Quốc mà bạn hâm mộ. Với nội dung súc tích, bản dịch tốt và sự kết hợp giữa kiến thức và triết lý, sách là lựa chọn lý tưởng để khám phá trà đạo Trung Hoa, dù chưa đáp ứng được nhu cầu nghiên cứu chuyên sâu. Đây là cuốn sách đáng đọc khi nhâm nhi một tách trà, đúng như lời giới thiệu. Điểm đánh giá: 8.6/10.

---

Ghi chú thêm:

Thuộc bộ Nhân Văn Trung Quốc, cuốn sách này bổ sung một góc nhìn tinh tế về văn hóa Trung Quốc mà bạn yêu thích. Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về các loại trà cụ thể hoặc ngành trà hiện đại, có thể cần kết hợp với các tài liệu chuyên ngành khác.