Lời nói đầu

“Tôi viết không được vì chẳng có năng khiếu gì cả!”. Hẳn bạn từng nghe bạn bè nói vậy; có thể bạn cũng từng tự an ủi mình như thế vì viết không ra bài. Thật ra, học viết lách không khác gì học chơi đàn hay bơi lội. Trong cả ba trường hợp này, người học đều được rèn luyện hoặc tự rèn luyện để phát triển một kỹ năng.

Nhiều cây bút chuyên nghiệp thường khuyên người muốn vào nghề viết lách rằng cứ ngồi vào bàn rồi hứng sẽ tới. Tác giả sách này cũng có kinh nghiệm về chuyện đó: cứ viết rồi chữ sẽ ra, bài sẽ thành; miễn rằng mình không chạy theo cái gì quá hoàn chỉnh, thúc ép bản thân phải trở nên quá hoàn hảo. Hãy xem viết lách giống như việc trồng cây: yếu ớt thì che chắn, bón phân, tưới nước; vững vàng rồi thì cho ra nắng gió, tranh đua với đời.

Thật ra bạn đã học viết lách rồi – khi còn ngồi trên ghế nhà trường tiểu học và trung học. Giờ chỉ cần ôn lại. Sách này chính là một tài liệu giúp bạn “ôn lại” nhưng có mở rộng và theo phương pháp của tác giả sách.

Nếu phải viết lách vì công việc hoặc do muốn chọn viết lách như nghề kiếm cơm kiếm thóc, thì chắc chắn sách này được dành cho bạn. Nhưng nếu chỉ xem đó như một nguồn vui, thì sách này cũng lại dành cho bạn. Viết lách là môn giải trí hầu như không tốn tiền. Mà nhiều khi rất hữu ích.

Ngoài phương pháp tư duy, nghiên cứu và phỏng vấn, sách còn cung cấp những nội dung cần thiết khác cho viết lách như: cách dùng tự điển, phép nối, chuyển văn nói sang văn viết; cách phân biệt văn trang trọng, nghiêm trang với những loại văn đời thường; cách diễn đạt giản dị, cụ thể và màu sắc, mở rộng câu, làm cho câu cân phân và không bị sai quy chiếu.

Việc viết sao cho lời văn thêm mạnh mẽ và hấp dẫn cũng được thảo luận cùng cách viết theo hình tháp ngược của nhà báo lẫn cách đặt tít.

Sách sẽ kết thúc với chương hướng dẫn cách biên tập, tức tự sửa những gì do bạn viết ra.

Và mỗi chương đều kèm theo bài tập thực hành; nhiều chương còn có phần đọc thêm, chủ yếu là bài của tác giả (bút hiệu Ngọc Trân hoặc Ngọc Trung) đã được đăng tải trên tạp chí Nhịp cầu Đầu tư. Tất cả đều nhằm giúp bạn vững bước trên đường viết lách.

Để biên soạn sách, ngoài kinh nghiệm của cá nhân và đồng nghiệp, tác giả còn sử dụng nhiều tài liệu (danh sách nằm ở cuối sách), theo quan niệm gạn lọc tinh hoa của người khác để bồi bổ cho mình. Nhưng chắc chắn sách vẫn còn những sai sót – khó tránh khỏi, do chủ quan của một cá nhân. Vì thế tác giả ước mong nhận được sự phê bình và góp ý của độc giả, để sách được hoàn chỉnh hơn trong lần xuất bản sau.

***

Chương dẫn nhập

Từ từ mà bước… nhưng cần bước mỗi ngày

Giới thiệu những thủ thuật nên dùng trước khi viết bài, mà các cây bút chuyên nghiệp thường gợi ý cho người không chuyên, để sau đó chữ nghĩa được tuôn ra cho dễ dàng hơn.

Những thước phim về nghề văn hay có cảnh nửa đêm nhà văn choàng tỉnh, ngồi bật dậy rồi lao ra khỏi giường như bị ma ám, thôi thúc phải làm một công việc sáng tạo, ngay trong khoảnh khắc đó, chỉ có thể diễn tả bằng cách dùng cây bút viết thật nhanh các dòng chữ tuôn trào từ tâm hồn, mình như được nàng thơ hay thần văn chương thì thầm vào đôi tai… Người vợ nằm đó ngủ say, còn nhà văn thì ngồi lì ở bàn trong phòng ngủ, hay phòng

làm việc, bật đèn lên, viết cho đến sáng.