***

Có thể nói, không có đề tài thảo luận nào dễ gây tranh cãi như Trung Quốc, đặc biệt tại Việt Nam hiện nay. Phải thành thật thú nhận rằng, tôi là người hâm mộ Trung Quốc “từ đầu đến chân”, nhưng có khi cũng phải rà soát lại sự hâm mộ của mình khi có được thông tin mới. Chẳng ai phủ nhận rằng, Trung Quốc là một đất nước vĩ đại về nhiều mặt. Trên nhiều phương diện như: văn hóa, tổ chức chính trị, quản lý kinh tế, kinh doanh thương mại,… Trung Quốc có thể đóng vai trò làm tấm gương soi cho Việt Nam. Soi để học hỏi những điều tích cực và tránh né những sai lầm mà quốc gia khổng lồ này đã phạm phải (Cách mạng Văn hóa là một ví dụ).

 Trên bình diện toàn cầu, việc học hỏi nghiên cứu về quốc gia khổng lồ này lúc nào cũng thu hút được sự quan tâm của giới trí thức và truyền thông. Trong quan hệ quốc tế ngày nay, Trung Quốc nghiễm nhiên đóng vai trò quyết định không thua kém gì so với các siêu cường thế giới khác. Trong bộ sách nổi tiếng Thế giới đi về đâu? (NXB. Thế Giới, Hà Nội, 2010), tác giả Grzegorz W. Kolodko đã dành rất nhiều trang giấy cho vai trò của Trung Quốc trong thế giới đương đại. Ông viết: “Trung Quốc đã đi theo con đường của Trung Quốc, là con đường đặc biệt đúng đắn nếu nhìn từ góc độ phát triển” (tr.316).

Bộ sách Nhân Văn Trung Quốc của Nhà xuất bản Truyền bá Ngũ Châu với nhiều hình ảnh minh họa sinh động, đã cung cấp cho người đọc một bức tranh toàn cảnh về Trung Quốc đương đại sau 30 năm cải cách kinh tế. Tất cả các phương diện của kinh tế, văn hóa, xã hội Trung Quốc đều được đề cập đến một cách ngắn gọn, có sức khái quát cao, dễ cho người đọc nắm bắt được những thông tin cơ bản: chế độ chính trị, kinh tế, lịch sử, văn hóa, xã hội, địa lí, pháp luật, ngoại giao, quốc phòng, dân tộc, tôn giáo, khoa học, kỹ thuật, giáo dục, môi trường. Có thể nói đây là bộ bách khoa toàn thư về Trung Quốc hiện đại. Tôi cảm thấy hơi thất vọng khi thấy thiếu những phần bàn về nghệ thuật, điện ảnh, văn học, triết học, ẩm thực, y học, phong thủy, nhưng có lẽ như vậy lại tốt hơn. Nếu những người chủ biên quá ôm đồm, bộ sách chắc chắn sẽ dầy gấp đôi, dễ làm người đọc khiếp đảm. Vả lại, đã có khá nhiều các bộ toàn thư khác liên quan đến văn học và triết học rồi, sự đóng góp của bộ sách sẽ không có điểm nhấn rõ rệt.

Bộ sách Nhân Văn Trung Quốc gồm có:

***

Cuốn sách Thủ Công Mỹ Nghệ Truyền Thống Trung Quốc của hai tác giả Hàng Gian và Quách Thu Huệ, thuộc bộ sách Nhân Văn Trung Quốc do Nhà xuất bản Truyền bá Ngũ Châu phát hành, là một hành trình khám phá lịch sử và giá trị của nghệ thuật thủ công mỹ nghệ Trung Quốc. Tác phẩm mở đầu bằng câu “Thiên hữu thời, địa hữu khí, tài hữu mỹ, công hữu xảo”, nhấn mạnh sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên, tài nguyên, thẩm mỹ và kỹ năng để tạo nên một truyền thống độc đáo trong lịch sử văn hóa vật chất của dân tộc Trung Hoa.

Sách追溯 sự phát triển của thủ công mỹ nghệ từ thời nhà Hán (206 TCN – 220 SCN), khi Con đường Tơ lụa được hình thành nhờ chuyến đi sứ của Trương Khiên, mở ra cơ hội giao lưu và truyền bá các sản phẩm thủ công từ Trung Quốc đến Trung Á, Tây Á, Trung Đông và châu Âu. Dù trải qua ngoại xâm hay chiến loạn, các nghệ nhân Trung Quốc vẫn giữ vững đôi tay khéo léo, trở thành sứ giả mang tài nghệ này ra thế giới. Đặc biệt, sách nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa thủ công mỹ nghệ và triết học truyền thống Trung Quốc, khi các nhà tư tưởng thời kỳ đầu Công nguyên thường dùng sự tinh xảo của nghề thủ công để diễn giải tư duy về trị quốc và cuộc sống. Sự phát triển này gắn liền với vị trí địa lý và nền văn hóa nông nghiệp lâu đời, không bị gián đoạn của Trung Quốc.

---

Đánh giá sách

Điểm mạnh:

1. Tính lịch sử phong phú: Tác phẩm cung cấp cái nhìn toàn diện về sự phát triển của thủ công mỹ nghệ qua hàng ngàn năm, từ thời nhà Hán đến khi lan tỏa khắp thế giới qua Con đường Tơ lụa.
2. Liên kết triết học và nghệ thuật: Việc gắn thủ công mỹ nghệ với tư tưởng triết học Trung Quốc mang lại chiều sâu độc đáo, làm nổi bật sự giao thoa giữa văn hóa vật chất và tinh thần.
3. Giá trị toàn cầu: Sách nhấn mạnh vai trò của thủ công mỹ nghệ như một cầu nối văn hóa, khẳng định ảnh hưởng của Trung Quốc đối với thế giới, từ đó tôn vinh tài năng của các nghệ nhân.
4. Ngắn gọn, súc tích: Phù hợp với phong cách của bộ Nhân Văn Trung Quốc, sách trình bày nội dung cô đọng, dễ tiếp cận với độc giả phổ thông.

Điểm hạn chế:

1. Thiếu chi tiết cụ thể: Dù bao quát lịch sử, sách chưa đi sâu vào các loại hình thủ công mỹ nghệ cụ thể (như thêu, chạm khắc gỗ, hay sơn mài), khiến người đọc muốn tìm hiểu kỹ hơn có thể cảm thấy thiếu hụt.
2. Hạn chế về bối cảnh hiện đại: Tác phẩm tập trung vào thời kỳ cổ đại và truyền thống mà chưa đề cập nhiều đến sự phát triển hay biến đổi của thủ công mỹ nghệ trong Trung Quốc hiện đại.
3. Thiếu minh họa trực quan: Là một ebook, nếu không có hình ảnh về các sản phẩm thủ công hay cảnh sản xuất, người đọc có thể khó hình dung rõ nét sự tinh xảo được mô tả.

Tổng kết:

Thủ Công Mỹ Nghệ Truyền Thống Trung Quốc của Hàng Gian và Quách Thu Huệ là một tác phẩm đáng đọc, đặc biệt với những ai yêu thích văn hóa và nghệ thuật Trung Quốc – như bạn, người đã bày tỏ sự hâm mộ đất nước này. Sách thành công trong việc khắc họa lịch sử và ý nghĩa của thủ công mỹ nghệ, đồng thời khẳng định vai trò của nó trong giao lưu văn hóa toàn cầu. Dù thiếu chiều sâu chi tiết và cập nhật hiện đại, đây vẫn là tài liệu nhập môn tuyệt vời để khám phá một khía cạnh đặc sắc của văn minh Trung Hoa. Điểm đánh giá: 8.1/10.

---

Ghi chú thêm:

Thuộc bộ Nhân Văn Trung Quốc, cuốn sách này bổ sung một góc nhìn thú vị về sự vĩ đại của văn hóa Trung Quốc mà bạn ngưỡng mộ. Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về các loại hình thủ công cụ thể hoặc vai trò của chúng trong xã hội hiện đại, có thể cần tham khảo thêm các nguồn tài liệu ngoài bộ sách này.