***

Có thể nói, không có đề tài thảo luận nào dễ gây tranh cãi như Trung Quốc, đặc biệt tại Việt Nam hiện nay. Phải thành thật thú nhận rằng, tôi là người hâm mộ Trung Quốc “từ đầu đến chân”, nhưng có khi cũng phải rà soát lại sự hâm mộ của mình khi có được thông tin mới. Chẳng ai phủ nhận rằng, Trung Quốc là một đất nước vĩ đại về nhiều mặt. Trên nhiều phương diện như: văn hóa, tổ chức chính trị, quản lý kinh tế, kinh doanh thương mại,… Trung Quốc có thể đóng vai trò làm tấm gương soi cho Việt Nam. Soi để học hỏi những điều tích cực và tránh né những sai lầm mà quốc gia khổng lồ này đã phạm phải (Cách mạng Văn hóa là một ví dụ).

 Trên bình diện toàn cầu, việc học hỏi nghiên cứu về quốc gia khổng lồ này lúc nào cũng thu hút được sự quan tâm của giới trí thức và truyền thông. Trong quan hệ quốc tế ngày nay, Trung Quốc nghiễm nhiên đóng vai trò quyết định không thua kém gì so với các siêu cường thế giới khác. Trong bộ sách nổi tiếng Thế giới đi về đâu? (NXB. Thế Giới, Hà Nội, 2010), tác giả Grzegorz W. Kolodko đã dành rất nhiều trang giấy cho vai trò của Trung Quốc trong thế giới đương đại. Ông viết: “Trung Quốc đã đi theo con đường của Trung Quốc, là con đường đặc biệt đúng đắn nếu nhìn từ góc độ phát triển” (tr.316).

Bộ sách Nhân Văn Trung Quốc của Nhà xuất bản Truyền bá Ngũ Châu với nhiều hình ảnh minh họa sinh động, đã cung cấp cho người đọc một bức tranh toàn cảnh về Trung Quốc đương đại sau 30 năm cải cách kinh tế. Tất cả các phương diện của kinh tế, văn hóa, xã hội Trung Quốc đều được đề cập đến một cách ngắn gọn, có sức khái quát cao, dễ cho người đọc nắm bắt được những thông tin cơ bản: chế độ chính trị, kinh tế, lịch sử, văn hóa, xã hội, địa lí, pháp luật, ngoại giao, quốc phòng, dân tộc, tôn giáo, khoa học, kỹ thuật, giáo dục, môi trường. Có thể nói đây là bộ bách khoa toàn thư về Trung Quốc hiện đại. Tôi cảm thấy hơi thất vọng khi thấy thiếu những phần bàn về nghệ thuật, điện ảnh, văn học, triết học, ẩm thực, y học, phong thủy, nhưng có lẽ như vậy lại tốt hơn. Nếu những người chủ biên quá ôm đồm, bộ sách chắc chắn sẽ dầy gấp đôi, dễ làm người đọc khiếp đảm. Vả lại, đã có khá nhiều các bộ toàn thư khác liên quan đến văn học và triết học rồi, sự đóng góp của bộ sách sẽ không có điểm nhấn rõ rệt.

Bộ sách Nhân Văn Trung Quốc gồm có:

***

Cuốn sách Phát Minh Cổ Đại Trung Quốc của tác giả Đặng Ấm Kha, thuộc bộ sách Nhân Văn Trung Quốc do Nhà xuất bản Truyền bá Ngũ Châu phát hành, là một tác phẩm tôn vinh nền khoa học kỹ thuật cổ đại rực rỡ của Trung Quốc – cái nôi quan trọng của văn minh nhân loại. Sách khám phá nguồn gốc các phát minh từ sự quan sát và nghiên cứu của người xưa, dựa trên triết lý “gần hiểu thân thể, xa thấu vạn vật” và “ngẩng đầu thấu thiên văn, cúi đầu tường địa lý”. Quan niệm “thiên nhân hợp nhất” đã thúc đẩy sự sáng tạo, hình thành một nền khoa học kỹ thuật phong phú, hòa quyện với văn hóa Trung Hoa và mang lại những đóng góp to lớn cho thế giới.

Tác phẩm đề cập đến những phát minh nổi tiếng như la bàn, thuốc súng, kỹ thuật in ấn và giấy – được biết đến là “tứ đại phát minh” – cùng nhiều sáng chế khác trong các lĩnh vực thiên văn, y học, nông nghiệp và kỹ thuật. Đây là kho tàng tri thức vô tận, phản ánh sự thông thái và tinh thần sáng tạo của người Trung Quốc cổ đại, đồng thời khẳng định ảnh hưởng sâu rộng của các phát minh này đối với sự phát triển của nhân loại.

---

Đánh giá sách

Điểm mạnh:

1. Tính khái quát ấn tượng: Cuốn sách cung cấp cái nhìn tổng quan về nguồn gốc và ý nghĩa của các phát minh cổ đại, giúp người đọc nhận ra vai trò của Trung Quốc trong lịch sử khoa học kỹ thuật thế giới.
2. Kết nối văn hóa và khoa học: Tác giả khéo léo gắn các phát minh với triết lý “thiên nhân hợp nhất”, làm nổi bật sự giao thoa giữa tư duy triết học và thực tiễn sáng tạo của người Trung Hoa.
3. Giá trị lịch sử và toàn cầu: Sách không chỉ ca ngợi thành tựu của Trung Quốc mà còn nhấn mạnh đóng góp của chúng đối với văn minh nhân loại, từ đó nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của các phát minh này.
4. Dễ tiếp cận: Với phong cách ngắn gọn, súc tích của bộ Nhân Văn Trung Quốc, sách phù hợp cho cả người mới tìm hiểu lẫn những ai muốn ôn lại kiến thức cơ bản.

Điểm hạn chế:

1. Thiếu chiều sâu chi tiết: Dù bao quát nhiều phát minh, sách có thể chưa đi sâu vào quá trình phát triển cụ thể hay cách các sáng chế được ứng dụng thực tế qua từng thời kỳ.
2. Hạn chế về minh họa: Là một ebook, nếu thiếu hình ảnh minh họa về các phát minh (như la bàn cổ hay máy in thời Tống), người đọc có thể khó hình dung rõ ràng quy mô và thiết kế của chúng.
3. Chưa đề cập tranh cãi: Một số phát minh của Trung Quốc (như thuốc súng hay la bàn) từng gây tranh luận về nguồn gốc hoặc mức độ ảnh hưởng, nhưng sách dường như chưa khai thác khía cạnh này để mang lại cái nhìn đa chiều.

Tổng kết:

Phát Minh Cổ Đại Trung Quốc của Đặng Ấm Kha là một tác phẩm đáng đọc, đặc biệt với những ai yêu thích khoa học, lịch sử và văn hóa Trung Quốc – như bạn, người đã bày tỏ sự hâm mộ đất nước này. Sách thành công trong việc tôn vinh các thành tựu khoa học kỹ thuật cổ đại và khẳng định vị thế của Trung Quốc trong lịch sử nhân loại, dù có thể chưa đáp ứng kỳ vọng của độc giả muốn tìm hiểu chi tiết hơn. Đây là nguồn tài liệu nhập môn tuyệt vời để khám phá kho tàng sáng tạo của người Trung Hoa. Điểm đánh giá: 8.2/10.

---

Ghi chú thêm:

Thuộc bộ Nhân Văn Trung Quốc, cuốn sách bổ sung một góc nhìn quan trọng về sự vĩ đại của Trung Quốc mà bạn ngưỡng mộ, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật. Nếu bạn muốn đào sâu hơn về từng phát minh hoặc so sánh với các nền văn minh khác, có thể cần tham khảo thêm các tài liệu chuyên ngành ngoài bộ sách này.