***

Có thể nói, không có đề tài thảo luận nào dễ gây tranh cãi như Trung Quốc, đặc biệt tại Việt Nam hiện nay. Phải thành thật thú nhận rằng, tôi là người hâm mộ Trung Quốc “từ đầu đến chân”, nhưng có khi cũng phải rà soát lại sự hâm mộ của mình khi có được thông tin mới. Chẳng ai phủ nhận rằng, Trung Quốc là một đất nước vĩ đại về nhiều mặt. Trên nhiều phương diện như: văn hóa, tổ chức chính trị, quản lý kinh tế, kinh doanh thương mại,… Trung Quốc có thể đóng vai trò làm tấm gương soi cho Việt Nam. Soi để học hỏi những điều tích cực và tránh né những sai lầm mà quốc gia khổng lồ này đã phạm phải (Cách mạng Văn hóa là một ví dụ).

 Trên bình diện toàn cầu, việc học hỏi nghiên cứu về quốc gia khổng lồ này lúc nào cũng thu hút được sự quan tâm của giới trí thức và truyền thông. Trong quan hệ quốc tế ngày nay, Trung Quốc nghiễm nhiên đóng vai trò quyết định không thua kém gì so với các siêu cường thế giới khác. Trong bộ sách nổi tiếng Thế giới đi về đâu? (NXB. Thế Giới, Hà Nội, 2010), tác giả Grzegorz W. Kolodko đã dành rất nhiều trang giấy cho vai trò của Trung Quốc trong thế giới đương đại. Ông viết: “Trung Quốc đã đi theo con đường của Trung Quốc, là con đường đặc biệt đúng đắn nếu nhìn từ góc độ phát triển” (tr.316).

Bộ sách Nhân Văn Trung Quốc của Nhà xuất bản Truyền bá Ngũ Châu với nhiều hình ảnh minh họa sinh động, đã cung cấp cho người đọc một bức tranh toàn cảnh về Trung Quốc đương đại sau 30 năm cải cách kinh tế. Tất cả các phương diện của kinh tế, văn hóa, xã hội Trung Quốc đều được đề cập đến một cách ngắn gọn, có sức khái quát cao, dễ cho người đọc nắm bắt được những thông tin cơ bản: chế độ chính trị, kinh tế, lịch sử, văn hóa, xã hội, địa lí, pháp luật, ngoại giao, quốc phòng, dân tộc, tôn giáo, khoa học, kỹ thuật, giáo dục, môi trường. Có thể nói đây là bộ bách khoa toàn thư về Trung Quốc hiện đại. Tôi cảm thấy hơi thất vọng khi thấy thiếu những phần bàn về nghệ thuật, điện ảnh, văn học, triết học, ẩm thực, y học, phong thủy, nhưng có lẽ như vậy lại tốt hơn. Nếu những người chủ biên quá ôm đồm, bộ sách chắc chắn sẽ dầy gấp đôi, dễ làm người đọc khiếp đảm. Vả lại, đã có khá nhiều các bộ toàn thư khác liên quan đến văn học và triết học rồi, sự đóng góp của bộ sách sẽ không có điểm nhấn rõ rệt.

Bộ sách Nhân Văn Trung Quốc gồm có:

***

Cuốn sách Pháp Luật Trung Quốc của hai tác giả Phiên Quốc Bình và Mã Lợi Dân, được dịch sang tiếng Việt bởi TS. Trương Gia Quyền và Trương Lệ Mai, thuộc bộ sách Nhân Văn Trung Quốc do Nhà xuất bản Truyền bá Ngũ Châu phát hành, là một tác phẩm giới thiệu về quá trình hình thành và phát triển hệ thống pháp luật Trung Quốc. Sách nhấn mạnh rằng pháp luật là nền tảng không thể thiếu của xã hội hiện đại, và cơ chế pháp trị là biểu tượng của văn minh chính trị nhân loại.

Tác phẩm trình bày lịch sử pháp luật Trung Quốc từ thời cổ đại với những đóng góp quan trọng (như tư tưởng Pháp gia), qua thời cận đại đầy thử thách (từ “Khâm định hiến pháp đại cương” thời Mãn Thanh), đến giai đoạn hiện đại sau khi nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập năm 1949. Đặc biệt, từ cuối thập niên 70 thế kỷ XX, Trung Quốc đẩy mạnh xây dựng nhà nước pháp trị xã hội chủ nghĩa, với cột mốc quan trọng năm 1997 khi phương châm “trị nước theo luật” được ghi vào Hiến pháp. Sách cũng phân tích sự hoàn thiện của các bộ luật (Hành chính, Hình sự, Thương mại, Kinh tế, Xã hội) và cải cách tư pháp, đồng thời nhấn mạnh mối liên hệ giữa pháp luật với lịch sử, văn hóa, phong tục và luân lý Trung Quốc, tạo nên nét đặc trưng khác biệt với hệ thống pháp luật phương Tây.

---

Đánh giá sách

Điểm mạnh:

1. Tính lịch sử phong phú: Sách khái quát hành trình pháp luật Trung Quốc từ cổ đại đến hiện đại, làm rõ sự phát triển liên tục và độc đáo của nó.
2. Giá trị thời sự: Việc phân tích quá trình xây dựng nhà nước pháp trị xã hội chủ nghĩa, đặc biệt từ sau 1997, rất phù hợp với bối cảnh hiện đại mà bạn – người hâm mộ Trung Quốc – có thể quan tâm.
3. Bản dịch chất lượng: TS. Trương Gia Quyền và Trương Lệ Mai chuyển ngữ chính xác, mượt mà, giúp độc giả Việt Nam dễ tiếp cận.
4. Liên hệ văn hóa: Sách làm nổi bật mối quan hệ giữa pháp luật và bối cảnh lịch sử, văn hóa Trung Quốc, mang lại chiều sâu và tính thuyết phục.

Điểm hạn chế:

1. Thiếu chi tiết cụ thể: Sách không đi sâu vào các điều luật cụ thể hay ví dụ thực tiễn (như phân tích Luật Hình sự), khiến người đọc muốn nghiên cứu kỹ hơn có thể thấy chưa đủ.
2. Quan điểm một chiều: Tác phẩm chủ yếu trình bày từ góc nhìn chính thức của Trung Quốc, ít đề cập đến các tranh cãi quốc tế hoặc phê bình về hệ thống pháp luật (như vấn đề nhân quyền).
3. Hạn chế minh họa: Nếu phiên bản ebook không có sơ đồ pháp chế hay tài liệu lịch sử, trải nghiệm đọc có thể kém trực quan.

Tổng kết:

Pháp Luật Trung Quốc của Phiên Quốc Bình và Mã Lợi Dân là một tác phẩm nhập môn đáng giá, mang đến cái nhìn tổng quan về hành trình pháp trị của Trung Quốc – một khía cạnh quan trọng trong sự vĩ đại mà bạn ngưỡng mộ. Dù thiếu chiều sâu chi tiết và tính đa chiều, sách vẫn thành công trong việc giới thiệu lịch sử và giá trị của hệ thống pháp luật Trung Hoa. Đây là tài liệu hữu ích để hiểu thêm về một mặt của Trung Quốc hiện đại. Điểm đánh giá: 8.2/10.

---

Ghi chú thêm:

Thuộc bộ Nhân Văn Trung Quốc, cuốn sách này bổ sung một góc nhìn thú vị vào bức tranh văn hóa và chính trị Trung Quốc mà bạn yêu thích. Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về các bộ luật cụ thể hoặc quan điểm quốc tế về pháp luật Trung Quốc, có thể cần tham khảo thêm tài liệu chuyên sâu hoặc báo cáo phân tích ngoài bộ này.