Lần đầu tôi biết đến Nhà Thờ Đức Bà là qua một vở nhạc kịch cùng tên năm 1998. Sau khi nghe xong vở nhạc kịch tôi quyết định tìm đến sách, đó là cuốn sách đầu tiên mà tôi đọc.

Mỗi nhân vật trong Nhà Thờ Đức Bà điều không mờ nhạt. Mà lưu lại cho người đọc một sự lưu luyến, câm hận lẫn tiếc thương.
Khi Quasimodo nhận nước từ tay Esméralda, tôi chợt nghĩ, liệu anh có yêu cô thật không? Hay chỉ vì anh đã sống cuộc đời quá cô độc nên dễ dàng đặt tình cảm vào một người quan tâm mình. Quasimodo là một nhân vật thiếu thốn tình cảm, anh luôn muốn được yêu thương. Nhưng chỉ vì sinh ra với hình hài dị dạng, anh bị xa lánh. Và có lẽ vì thế không ai trân trọng tình cảm như anh, chỉ khi đi trên con đường đầy gai mới hiểu được hạnh phúc.

Tôi thấy thương cho Frollo, ông ta là một giám mục, tự nhủ cả đời phó mặc cuộc sống cho Chúa trời. Thế nhưng khi ông nhân ra mình đã yêu Esméralda, tình yêu với ông lại như địa ngục. Giống như đức tin bị hủy diệt, tình yêu là thứ gì đó rất đẹp đẽ, nhưng khi nó phá hủy một thứ ta tôn thờ. Tình yêu đó trở thành một bi kịch. Frollo dần trở nên sa lầy, những lời Chúa dạy mà ông tin cả đời dần biến mất. Dần ông thậm chí còn không phải là một con người nữa..

Thật đáng thương khi một con người chỉ vì quá cô đơn mà hủy diệt tình yêu của mình. Và thật hạnh phúc khi một con người yếu ớt luôn bị khinh rẻ lại có niềm tin mãnh liệt vào tình yêu để đấu tranh.

Nhà Thờ Đức Bà, Những Người Khốn Khổ là những tác phẩm của Victor Hugo mà tôi thích nhất. Cả hai tác phẩm đều có điểm chung là nội dung rất u ám, nhưng trong sự tuyệt vọng đó lại ẩn chứa niềm tin của những con người luôn đấu tranh