Mùa Thu Lạnh – Ivan Bunin

Ivan Bunin sinh ngày 22/10/1870 tại Voronezh, tốt nghiệp trường Đại học Moskva. Sau đó ông là một nhà báo, và thư ký. Ông xuất bản tập thơ đầu tiên của mình vào năm 1891. Đến năm 1903, ông được nhận giải thưởng Pushkin của học viện Nga về các tác phẩm thơ dịch của Anh và Mỹ. Sau khi cuộc cách mạng bolshevik nổ ra vào năm 1917, ông sang Paris sinh sống.

Các tác phẩm chính của ông bao gồm, các tuyển tập truyện ngắn Gospodin iz San Frantsisko – Quý ngài đến từ San Francisco và Tyomnye Alley – Con đường u ám, các tiểu thuyết Derevnya – Ngôi làng và Mitina lyubov – Tình yêu của Mitia.

Truyện ngắn của I.Bunin phần lớn thuộc loại truyện không có cốt truyện. Các truyện viết chủ yếu là thông qua sự hoài niệm, nhớ lại của tác giả về những gì đã qua. Vì thế, tính chất tự truyện cũng là một đặc điểm nghệ thuật của văn xuôi Bunin.

Có thể là ký ức của chính tác giả, hoặc của nhân vật “tôi” trong truyện. Chính hình thức nhớ lại này đã giúp cho tác giả bộc lộ cảm xúc trữ tình của mình đối với con người và cảnh vật được mô tả.

Trong các truyện ngắn của ông, chúng ta thường thấy các cụm từ “ngày ấy”, “vào thời gian đó” hay “hình như ngày đó”… diễn tả khoảng thời gian xảy ra chuyện nhưng cũng chính là hoài niệm của tác giả. Với lối kết cấu này, mặc dù đang sống thời hiện tại nhưng nhà văn có thể trở lại với quá khứ một cách dễ dàng thông qua những hồi ức, kỷ niệm.

Chính sự đam mê hội hoạ và âm nhạc từ nhỏ của nhà văn là yếu tố quan trọng tạo nên chất tạo hình và khắc họa chân dung trong sáng tác của ông. Nhân vật hầu như không có sự xung đột hoặc cãi cọ nhau ồn ã. Sự thất vọng được thể hiện thông qua tiếng thở dài (Lần gặp gỡ cuối cùng); cái lắc đầu và nhắm mắt thay cho sự day dứt, luyến tiếc (Những lối đi dưới hàng cây tăm tối).

Nhà văn dành những năm cuối đời để viết quyển sách về Chekhov, nhưng không kịp hoàn thành. Đêm 8/11/1953, Ivan Bunin qua đời trong tay người vợ của mình. Ông được mai táng tại Sainte-Geneviève-des-Bois, nghĩa trang “người Nga” ở Paris.

Chiều hôm ấy chúng tôi gặp nhau ở sân ga . 

Nàng đang đứng chờ một người nào đó ,vẻ bối rối. 

Đoàn tàu đến làm cả nhà ga đông nghẹt người .Có mùi của rừng cây sau cơn mưa ,mùi của than đá .Người quen rất nhiều ,đến mức phải vất vả lắm chúng tôi mới kịp gật đầu chào nhau .Nhưng người mà nàng luôn đưa mắt lo lắng tìm kiếm đã không có . 

Đoàn tàu lại chuyển bánh ,và nàng dừng lại ,mở to đôi mắt màu xanh nhìn theo những toa tàu đang xình xịch đi qua dọc đường đợi .Trong các cửa sổ ,trên các chỗ nối toa – đâu đâu cũng thấy nhiều ,rất nhiều những khuôn mặt ,ấy thế mà khuôn mặt nàng cần lại không thấy . 

Cuối cùng ,bức tường các toa tàu chấm dứt ,đuôi tàu hiện ra rồi lùi dần ,bé dần trên quãng đường giữa hai rừng cây xanh .Trên sân ga vắng vẻ chỉ còn lại những vũng nông nước mưa dài lấp lánh màu xanh lơ của bầu trời . 

Đường chở tàu chìm trong bóng râm ,vì mặt trời bị che khuất sau mái che đằng sau chúng tôi ,nhưng ở phía đối diện ,cửa sổ các ngôi nhà nghỉ còn lấp lánh ánh nắng .Ở một nơi nào đó vọng lại tiếng hát khàn khàn ,say sưa và kích động ,cũng ở một nơi nào đó có tiếng quả cầu croquet đang lăn ,tiếng bọn trẻ kêu lên sung sướng …Và không nhìn tôi ,nàng nói một cách ngắn gọn : ” Ta đi dạo một chốc “,và tôi đi . 

Ra khỏi sân ga ,mặt trời buổi chiều rực rỡ đập vào mắt chói chang ,nhưng tiếp đến đã là rừng cây xanh mát .Chúng tôi đi vào rừng theo con đường nhỏ ẩm ướt ,dẫm lên đám rễ cây và những lối mòn quanh co đầy lá rụng ,hoặc men theo những con đường bẩn ,giữa những bụi liễu hoàn diệp và phỉ tử xanh tốt quệt những cành lá mềm và mịn vào người chúng tôi .Nàng đi trước ,tôi đi sau ngắm chiếc váy hẹp bó chân nàng mặc ,chiếc áo sơ mi kẻ ô vuông và búi tóc to nặng sau gáy .Nàng khéo léo chọn những chỗ khô để đi ,khẽ nghiêng mình để khỏi vướng các cành cây . 

– Anh đang nghĩ gì thế ? – một lần nàng hỏi ,không ngoái đầu nhìn lại . 

– Anh đang nghĩ về đôi giày của em ,- tôi nói ,- về việc nó không có đế kiểu Pháp .Anh không tin những người phụ nữ đi giày đế Pháp . 

– Thế anh có tin em không ? 

– Tin… 

Con đường rừng kết thúc ,chúng tôi bước ra một khoảng đất trống phủ cỏ xanh ngập nắng .Nàng dừng lại và quay về phía tôi . 

– Anh là một người đáng yêu thật đấy ! ,nàng nói . – Anh cứ lặng lẽ đi mà không nói gì cả ..Không hiểu sao em bỗng cảm thấy rất có cảm tình với anh . 

Tôi thận trọng đáp lại : 

– Cảm ơn .Khi gặp đau khổ ,người ta thường hay như vậy . 

Nàng mở to đôi mắt : 

– Đau khổ ? Đau khổ nào ? 

– Thì anh đã thấy vừa rồi em chờ ai đấy nhưng không gặp .Anh còn biết rằng ngay bây giờ em sẽ đề nghị anh đuổi theo em . 

– Đúng thế .Anh có muốn không ? 

Tôi bước lại gần ,cầm tay nàng khẽ kéo nàng về phía mình ,nhưng nàng cưỡng lại . 

– Không ,- nàng thì thầm – Không …Hãy vì Chúa … 

Thế rồi ,im lặng một lúc ,nàng khéo léo đưa tay nhấc cao gấu váy và chạy xuống một con mương phía dưới . 

Bên phải và bên trái chúng tôi là hai bờ khe có cây mọc thưa thớt ,trước mặt là một thung lũng rộng đầy cỏ đã được xén kĩ và hầu như tâấ cả đều ngập chìm trong bóng râm .Chạy xuống con mương ,nàng dừng lại ở đường ranh bóng râm ấy ,tắm mình trong ánh mặt trời sắp lặn .Bất chợt ,lùi khỏi tôi một bước ,nàng nhảy qua mương và lao nhanh xuống thung lũng .Tôi chạy theo nàng .Bỗng nhiên ,từ trên trời bắt đầu rơi xuống những hạt mưa nhanh ,rồi ở mé đồi bên trái xuất hiện một chiếc cầu vồng run rẩy và như đang bốc hơi . 
…

Mời các bạn đón đọc Mùa Thu Lạnh của tác giả Ivan Bunin.