Lịch Sử Thượng Đế – Hành Trình 4.000 Năm Do Thái Giáo, Ki-Tô Giáo Và Hồi Giáo

Hành trình 4.000 năm Do Thái giáo, Ki-tô giáo và Hồi giáo

Karen Armstrong là một tác giả người Anh, chủ nhân của 12 cuốn sách về tôn giáo đối chiếu, và là chuyên gia về đức tin trên thế giới, trào lưu tôn giáo chính thống và thuyết độc thần. Năm 1993, được công chúng chú ý nhờ cuốn sách Lịch sử Thượng đế, công trình của Armstrong tập trung vào những điểm tương đồng của các tôn giáo lớn, cũng như tầm quan trọng trong nhiều khía cạnh của lòng trắc ẩn, hay “Quy tắc vàng” theo cách giải thích của bà.

Vì sao có sự tồn tại của Chúa Trời? Ba tôn giáo độc thần chủ đạo – Do Thái giáo, Cơ Đốc giáo và Hồi giáo – đã định hình và thay đổi khái niệm Chúa Trời như thế nào? Ba tôn giáo này có sự ảnh hưởng lẫn nhau ra sao?

Trong cuốn sách viết lối tư duy thông minh này, Karen Armstrong, một trong những nhà dẫn giải tôn giáo hàng đầu của Anh lần lại lịch sử quá trình nam giới và phụ nữ nhận thức và trải nghiệm liên quan tới Chúa Trời, từ thời Tổ phụ Abraham cho tới hiện tại.

Mục lục sách Lịch Sử Thượng Đế

Lời giới thiệu.

Lưu ý của Người xuất bản .

1. Lúc khởi đầu

2. Một Thượng Đế

3. Ánh sáng cho dân ngoại Do Thái giáo

4. Chúa Ba Ngôi: Thượng Đế của Ki-tô giáo

5. Sự hợp nhất: Thượng Đế của Hồi giáo

6. Thượng Đế của triết gia

7. Thượng Đế của nhà thần bí

8. Thượng Đế của những Nhà Cải cách

9. Thời kỳ Khai sáng

10. Cái chết của Thượng Đế?

11. Liệu Thượng Đế có tương lai?

Bảng chú giải

Chú thích

***

Review: Lịch sử Thượng đế – Hành trình 4000 năm Do Thái giáo, Ki-tô giáo và Hồi giáo.

Thượng đế là gì? Như thế nào mới được gọi là Thượng đế? Thật sự, Thượng Đế không có khái niệm, nó là một ý nghĩ trừu tượng lớn nhất lịch sử nhân loại và gắn liền với sự phát triển của thế giới. Câu hỏi lớn nhất nhân loại chính là định nghĩa Thượng đế.

Từ lúc mà trí thông minh bắt đầu được hình thành, con người đã có nhận thức đầu tiên về thứ gọi lại tôn giáo sơ khai và phát triển nó đến mức phức tạp không tưởng. Cuốn Lịch sử Thượng đế dẫn dắt ta đi theo dòng suy nghĩ và nhận thức của con người về Thượng đế, từ  thời khởi nguyên đến khi tôn giáo hình thành. Tác giả Karen Armstrong đưa ra quan điểm về Thượng đế của vô vàn con người theo trình tự thời gian và không gian, bắt đầu bởi sự hình thành của Do Thái giáo và rồi đến sự xuất hiện của Ki-tô giáo với những thuyết Ba Ngôi và cuối cùng tác giả đưa ta đến với tôn giáo độc thần lớn xuất hiện sau cùng vào thế kỷ VI là Hồi giáo.
Dù tất cả các tôn giáo trên đều cùng tôn chỉ một Thượng đế nhưng tại sao xung đột giữa các tôn giáo này diễn ra thường xuyên nhất trên thế giới. Những quan điểm nào về Thượng đế khiến cho các tôn giáo này ghét nhau đến thế và những ý niệm nào về Thượng đế đã dẫn đến nhiều cuộc chiến tranh tôn giáo đến thế. Là do ai là người đầu tiên đặt ra ý tưởng Chúa của Ki-tô ủng hộ những chiến binh Thập tự chinh tìm về đất thánh Jerusalem và gây ra hàng trăm vụ thảm sát người Do Thái và Hồi giáo.

Không chỉ theo dõi những quan niệm về Thượng đế trong lòng 3 tôn giáo ấy, tác giả còn theo chân những nhà Thần học, Triết học và những nhà cải cách. Tôn giáo được suy nghĩ thế nào trong thời đại phát triển như phục hưng và đặc biệt là thời kỳ khai sáng. Yếu tố nào khiến cho Thượng đế vẫn là ý niệm gây tranh cãi trong thời kỳ khoa học hầu như giải đáp hết những vấn đề tự nhiên và không cần một sự tâm linh nào để hóa giải các vấn đề con người không hiểu.
Hay như Newton suy nghĩ, người đã phát hiện ra trọng lực vẫn tin rằng có một thế lực vô hình kiểm soát những hiện tượng mấu chốt như Ngài đã đặt những hành tinh như thế nào để nó không hút lẫn nhau hay việc Ngài đã lựa chọn Trái Đất là hành tinh cho sự sống.

Và khi khoa học càng phát triển, liệu có con đường nào cho Thượng Đế trong tương lai? Liệu Thượng đế có chết? Khoa học có thể vươn qua cái bóng của tôn giáo và dập tắt nó thứ đã thống trị suốt mấy nghìn năm nay.

Đây là một cuốn sách khoa học chứa đựng vô vàn triết học thể hiện qua quan niệm của các nhà thần học về Thượng Đế nên nó có thể khô khan và không thể hiện rõ những quan niệm đấy ảnh hưởng thế nào về thế giới. Nhưng tác giả đã diễn giải đầy đủ những ý niệm lịch sử về việc Thượng Đế là như thế nào.
Đánh giá: 7/10

***

[GÓC REVIEW] Cuốn Lịch sử Thượng Đế
Theo nghiên cứu của tác giả Karen Amstrong, tại Mỹ có đến 99% dân số tự nhận tin vào Thượng Đế. Nhưng họ theo Thượng Đế nào?
Theo bà, Thượng Đế của đạo Do Thái, Ki-tô giáo và Hồi giáo là một Đấng – theo cách nhất định – phán truyền. Lời của ngài là căn bản trong cả ba đức tin. Do đó, đối với người dân theo các tôn giáo này, phải quyết định liệu “Thượng Đế” có ý nghĩa gì cho mình ngày hôm nay không.
Bằng những khảo cứu chuyên sâu về lịch sử tôn giáo, trong cuốn Lịch sử Thượng Đế, nữ tác giả người Anh gốc Ireland đã ngược lại hành trình 4.000 năm lịch sử của Do Thái giáo, Ki-tô giáo và Hồi giáo để tìm ra câu trả lời: Thượng Đế đến từ đâu.
Thượng Đế đến từ đâu?
Karen Armstrong cho rằng từ xa xưa, các nền văn hóa đều khá tương đồng, đều sử dụng lễ nghi, nghi thức bí truyền, kịch, múa, trầm mặc tư tưởng để giúp con người vượt qua bể trầm luân. Tôn giáo do đó là vấn đề về thực hành, và có thể được so sánh với hội họa hay âm nhạc.
Từ khởi đầu, con người đã tạo ra một Thượng Đế là nguyên nhân đầu tiên của vạn vật, là đấng cai trị trên trời và dưới đất. Tuy nhiên, do đấng ấy quá cao nên đã phai mờ khỏi tiềm thức của con người và dần dần trở nên xa vắng đến mức họ không cần đến Ngài nữa.
Từ nghiên cứu đó, bà tiếp tục lý giải câu hỏi: Vì sao có sự tồn tại của Chúa Trời? Ba tôn giáo độc thần chủ đạo – Do Thái giáo, Ki-tô giáo và Hồi giáo – đã định hình và thay đổi khái niệm Chúa Trời như thế nào? Ba tôn giáo này có sự ảnh hưởng lẫn nhau ra sao?
Bà dẫn những nghiên cứu của các nhà khoa học, triết học và thích thú nhận ra rằng, nhà toán học, vật lý và thần học Blaise Pascal (1623-1662) là người đầu tiên thừa nhận rằng, trong thế giới mới táo tợn thời ông sống, niềm tin vào Chúa chỉ có thể là vấn đề lựa chọn cá nhân mà thôi. “Từ trước đến nay, chưa từng có ai nghiêm tục chất vấn sự hiện hữu của Thượng Đế. Trong ý nghĩ này, Pascal là người hiện đại đầu tiên”, Amstrong khẳng định.
Pascal là người đầu tiên thừa nhận niềm tin vào Chúa phụ thuộc vào cá nhân mỗi người
Bà cũng lần lại lịch sử quá trình nam giới và phụ nữ nhận thức và trải nghiệm liên quan tới Chúa Trời, từ thời Tổ phụ Abraham cho tới hiện tại. Do khởi đầu, Thượng Đế được coi là vị thần có nam tính rõ rệt, các tín đồ độc thần thường gọi vị thần đó là “ông ta”. Nhưng những năm gần đây, phái nữ quyền đã phản đối điều này. Điều thú vị là trong tiếng Ả rập, alLah – tên tối cao để gọi Thượng Đế – là giống đực về mặt văn phạm, nhưng từ để chỉ sự thiêng liêng và bản chất bí hiểm của Thượng Đế – al-Dhat – lại là giống cái.
Từ nghiên cứu sâu về Thượng Đế của ba tôn giáo trên, cùng với việc đối chiếu với tôn giáo cổ Hy Lạp, Phật Giáo, tìm hiểu Thượng Đế của các triết gia, các nhà thần bí, các nhà cải cách, bà kết luận: Mỗi thế hệ phải tạo ra một hình ảnh về Thượng Đế có ích cho họ.
Lịch sử Thượng đế là một công trình nghiên cứu đồ sộ
Công trình của bà là một tổng hợp ngồn ngộn thông tin nhưng đã làm sáng tỏ và hài lòng những con người thế tục. Cuốn sách cũng được thể hiện hấp dẫn và dễ tiếp cận, do nữ tác giả đã tổ hợp một chủ đề phức tạp thành những nguyên tắc cơ bản mà không quá tối giản chúng.
Karen Amstrong sinh năm 1944, là tác giả nổi tiếng với các cuốn sách về tôn giáo so sánh. Bà từng là một nữ tu, tốt nghiệp trường St Anne’s College, Oxford, Anh, sau đó rời tu viện năm 1969.
Bà từng là Đại sứ của Liên minh các nền Văn minh Liên hợp quốc (UNAOC). Tác phẩm của bà đã được dịch ra 45 thứ tiếng.
Là người bị mắc chứng động kinh, nên trong các nghiên cứu của mình, bà cũng đã nỗ lực tìm hiểu những thị kiến và trạng thái xuất thần của các vị thánh có phải cũng đơn thuần là một dị biệt về tâm thần?
Cuốn sách Lịch sử Thượng đế: Hành trình 4.000 năm Do Thái giáo, Ki-tô giáo và Hồi giáo (History of God: The 4.000 Year Quest of Judaism, Christianity and Islam) của bà ra đời lần đầu năm 1993, đã nhận được sự chú ý đặc biệt của giới nghiên cứu và những người muốn tìm hiểu về tôn giáo. Tác giả A.N. Wilson của cuốn Jesus: A Life cho rằng: “Đây là công trình nghiên cứu hấp dẫn, giàu thông tin về cuộc chinh phục vô vọng nhất trong lịch sử – công cuộc tìm kiếm Thượng Đế”.
Cuốn sách vừa được xuất bản tại Việt Nam với bản dịch của nhóm Nguyễn Minh Quang, do NXB Hồng Đức phát hành.

Theo Zing News

Mời các bạn mượn đọc sách Lịch Sử Thượng Đế – Hành Trình 4.000 Năm Do Thái Giáo, Ki-Tô Giáo Và Hồi Giáo của tác giả Karen Armstrong.