***

Lời giới thiệu

Lời mở đầu

Sự phát triển của Âm nhạc Trung Quốc

– Thời kỳ viễn cổ

– Thời kỳ Ha- Thương – Chu

– Thời kỳ Xuân Thu – Chiến Quốc

– Thời kỳ Tần – Hán

– Thời kỳ Tam Quốc – Lưỡng Tấn – Nam Bắc Triều

– Thời kỳ Tuỳ – Đường

– Thời kỳ Tống – Nguyên

– Thời kỳ Minh – Thanh

– Sau năm 1840

Thiên Nhân hợp nhất

– Tư tưởng lễ nhạc

– Thiên đạo tự nhiên

– Cách thiền “tâm tính”

Biết gì về cung tơ dây đàn

– Hệ thống nhạc cụ rộng lớn

– Nhạc cụ địa phương độc đáo

Giai điệu quê hương man mác

– Hiệu tử, cộng sinh với lao động

– Sơn ca tự do trữ tình

– Tiểu điệu mượt mà dễ nghe

.v.v.

***

Có thể nói, không có đề tài thảo luận nào dễ gây tranh cãi như Trung Quốc, đặc biệt tại Việt Nam hiện nay. Phải thành thật thú nhận rằng, tôi là người hâm mộ Trung Quốc “từ đầu đến chân”, nhưng có khi cũng phải rà soát lại sự hâm mộ của mình khi có được thông tin mới. Chẳng ai phủ nhận rằng, Trung Quốc là một đất nước vĩ đại về nhiều mặt. Trên nhiều phương diện như: văn hóa, tổ chức chính trị, quản lý kinh tế, kinh doanh thương mại,… Trung Quốc có thể đóng vai trò làm tấm gương soi cho Việt Nam. Soi để học hỏi những điều tích cực và tránh né những sai lầm mà quốc gia khổng lồ này đã phạm phải (Cách mạng Văn hóa là một ví dụ).

Trên bình diện toàn cầu, việc học hỏi nghiên cứu về quốc gia khổng lồ này lúc nào cũng thu hút được sự quan tâm của giới trí thức và truyền thông. Trong quan hệ quốc tế ngày nay, Trung Quốc nghiễm nhiên đóng vai trò quyết định không thua kém gì so với các siêu cường thế giới khác. Trong bộ sách nổi tiếng Thế giới đi về đâu? (NXB. Thế Giới, Hà Nội, 2010), tác giả Grzegorz W. Kolodko đã dành rất nhiều trang giấy cho vai trò của Trung Quốc trong thế giới đương đại. Ông viết: “Trung Quốc đã đi theo con đường của Trung Quốc, là con đường đặc biệt đúng đắn nếu nhìn từ góc độ phát triển” (tr.316).

Bộ sách Nhân Văn Trung Quốc của Nhà xuất bản Truyền bá Ngũ Châu với nhiều hình ảnh minh họa sinh động, đã cung cấp cho người đọc một bức tranh toàn cảnh về Trung Quốc đương đại sau 30 năm cải cách kinh tế. Tất cả các phương diện của kinh tế, văn hóa, xã hội Trung Quốc đều được đề cập đến một cách ngắn gọn, có sức khái quát cao, dễ cho người đọc nắm bắt được những thông tin cơ bản: chế độ chính trị, kinh tế, lịch sử, văn hóa, xã hội, địa lí, pháp luật, ngoại giao, quốc phòng, dân tộc, tôn giáo, khoa học, kỹ thuật, giáo dục, môi trường. Có thể nói đây là bộ bách khoa toàn thư về Trung Quốc hiện đại. Tôi cảm thấy hơi thất vọng khi thấy thiếu những phần bàn về nghệ thuật, điện ảnh, văn học, triết học, ẩm thực, y học, phong thủy, nhưng có lẽ như vậy lại tốt hơn. Nếu những người chủ biên quá ôm đồm, bộ sách chắc chắn sẽ dầy gấp đôi, dễ làm người đọc khiếp đảm. Vả lại, đã có khá nhiều các bộ toàn thư khác liên quan đến văn học và triết học rồi, sự đóng góp của bộ sách sẽ không có điểm nhấn rõ rệt.

Bộ sách Nhân Văn Trung Quốc gồm có:

***

“Âm Nhạc Trung Quốc” của tác giả Cận Tiệp, được dịch bởi ThS. Trương Lệ Mai và Nguyễn Thị Trang, là một cuốn sách thuộc bộ sách “Nhân Văn Trung Quốc” do Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh phát hành. Tác phẩm đưa độc giả vào hành trình khám phá nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển của âm nhạc Trung Quốc từ thời thượng cổ đến hiện đại. Trong hơn một trăm trang sách, tác giả giới thiệu những tư tưởng thẩm mỹ độc đáo, các nhạc cụ đặc trưng, và những giai điệu phong phú từ nhiều vùng miền của Trung Quốc.

Cuốn sách được chia thành các phần chính:

• Sự phát triển của âm nhạc Trung Quốc: Trình bày lịch sử âm nhạc qua các thời kỳ từ viễn cổ, Hạ – Thương – Chu, Xuân Thu – Chiến Quốc, cho đến thời Minh – Thanh và sau năm 1840, khi âm nhạc Trung Quốc giao thoa với phương Tây.
• Thiên nhân hợp nhất: Phân tích các tư tưởng lễ nhạc, thiên đạo tự nhiên và cách thiền “tâm tính” trong âm nhạc.
• Cung tơ dây đàn: Giới thiệu hệ thống nhạc cụ đa dạng và độc đáo của các địa phương.
• Giai điệu quê hương: Mô tả những điệu nhạc gắn liền với lao động, trữ tình tự do, và các tiểu điệu mượt mà.

Tác phẩm không chỉ là một tài liệu lịch sử mà còn là một “bữa đại tiệc” kiến thức, giúp người đọc đắm mình trong sự giao thoa giữa âm nhạc cổ điển và hiện đại, truyền thống và thịnh hành, phản ánh rõ nét đặc trưng văn hóa Trung Hoa qua hàng nghìn năm.

---

Đánh giá sách

“Âm Nhạc Trung Quốc” là một cuốn sách hấp dẫn và giàu thông tin, đặc biệt phù hợp với những ai yêu thích văn hóa và nghệ thuật Trung Hoa. Điểm mạnh của tác phẩm nằm ở cách tiếp cận toàn diện, từ việc tái hiện lịch sử âm nhạc qua các giai đoạn đến việc phân tích các yếu tố triết học và thẩm mỹ đằng sau nó. Tác giả Cận Tiệp đã khéo léo kết hợp giữa kể chuyện và phân tích, mang đến một bức tranh sống động về sự đa dạng và phong phú của âm nhạc Trung Quốc. Các phần giới thiệu nhạc cụ và giai điệu địa phương là điểm nhấn thú vị, giúp người đọc hình dung rõ hơn về sự đặc sắc của từng vùng miền.

Bản dịch của ThS. Trương Lệ Mai và Nguyễn Thị Trang được đánh giá cao vì nỗ lực truyền tải sát ý nguyên tác, dù như lời giới thiệu, vẫn có thể còn một số chỗ chưa hoàn toàn mượt mà. Tuy nhiên, điều này không làm giảm giá trị tổng thể của cuốn sách. Hình ảnh minh họa sinh động (nếu có trong phiên bản ebook) cũng là một yếu tố hỗ trợ, giúp tăng tính trực quan cho nội dung.

Dù vậy, cuốn sách có thể hơi kén độc giả vì tính học thuật và chuyên sâu. Những ai không quen với lịch sử hoặc văn hóa Trung Quốc có thể cảm thấy khó tiếp cận ban đầu. Ngoài ra, việc thiếu đi một số khía cạnh như ảnh hưởng của âm nhạc Trung Quốc trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay có thể khiến người đọc tò mò muốn biết thêm.

Tóm lại, “Âm Nhạc Trung Quốc” là một tác phẩm đáng đọc, không chỉ cung cấp kiến thức mà còn khơi gợi cảm hứng về một nền văn hóa lâu đời và giàu bản sắc. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những người muốn khám phá sâu hơn về âm nhạc như một phần không thể tách rời của di sản văn minh nhân loại, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng khẳng định vị thế trên trường quốc tế.