Nơi Nhà Người Bạn

Một lão nông chỉ vì tiếc của, đi nhặt một sợi nhợ ai đó đánh rơi vệ đường mà chuốc lấy tiếng oan, chết trong khổ sở. Một người đàn ông đến ngũ tuần mới nhận ra mình đã lỡ mất một mối tình thời tuổi trẻ. Một thiếu nữ vùng sơn cước can đảm đương đầu với toán lính Đức. Một cô điếm hết thời phải giấu con trai trong tủ để có giường tiếp khách. Một kẻ phụ bạc đi gần hết cuộc đời mới nhận ra tình phụ tử thiêng liêng đến nhường nào…

Maupassant là một người kể chuyện xuất sắc của văn chương Pháp thế kỷ 19. Chẳng viện đến những thủ pháp kể chuyện phức tạp hay cầu kỳ trong câu chữ, ông chỉ thủ thỉ kể câu chuyện đời của giới công chức xoàng hay những người nông dân bé mọn xứ Normandie quê mình, để rồi đều khiến người đọc phải bồi hồi, ngơ ngẩn, phải bật cười khoái trá hay khẽ mỉm cười chua chát.

“Tôi bước vào văn chương như một ngôi sao băng, và tôi sẽ ra khỏi nó như một cú sét.”

– Guy de Maupassant

***

Những truyện ngắn từ người kể chuyện xuất sắc nhất văn đàn Pháp

Nơi nhà người bạn , tập truyện ngắn của nhà văn nổi tiếng Guy de Maupassant, người được xem là nhà văn kể chuyện hay nhất của Pháp thế kỷ 19 vừa ra mắt độc giả (Võ Điền dịch, Nhã Nam phát hành).
Bạn đọc yêu mến văn học kinh điển hẳn từng bị lôi cuốn bởi lối hành văn giản dị, không bao giờ tách rời cuộc đời với nghệ thuật của Guy de Maupassant. Ông chỉ thủ thỉ kể câu chuyện đời của giới công chức bình thường hay những người nông dân bé mọn xứ Normandie quê mình nhưng khiến người đọc phải bồi hồi, ngẩn ngơ, phải bật cười khoái trá hay gật gù chua chát. Đó là một người đàn ông đến ngũ tuần mới nhận ra mình đã lỡ mất một mối tình thời tuổi trẻ; một thiếu nữ vùng sơn cước can đảm đương đầu với toán lính Đức hay một cô điếm hết thời phải giấu con trai trong tủ để có giường tiếp khách…
Guy de Maupassant sinh năm 1850 tại Fécamp, vùng Normandie, miền bắc nước Pháp, trong một gia đình giàu có. Mẹ ông vốn là người say mê văn chương và là bạn của nhà văn Flaubert, chính bà đã khích lệ, hướng dẫn con trai trong việc đọc sách. Sau thành công của truyện ngắn Viên mỡ bò (1880) và tập truyện La maison Tellier (1881), Maupassant bỏ nghề công chức, chuyển hoàn toàn sang sáng tác. Dù quá trình sáng tác chỉ gói gọn trong khoảng mười năm, nhưng ông ghi dấu ấn mạnh mẽ trong mảng truyện ngắn với phong cách viết chân thực. Ông mất vào tháng 7.1893 tại Paris, khi chưa qua tuổi 43.

***

Khi đọc các truyện ngắn trong Nơi nhà người bạn cũng như một số tiểu thuyết của Guy de Maupassant, độc giả sẽ thấy ngay nét mới mẻ trong sáng tác của ông. Trong khi những người bạn viết cùng thời vẫn ưa chuộng lối kể giàu tính ước lệ, với những trường đoạn miêu tả chi tiết và tỉ mỉ thì tác giả đã chọn được cho mình một lối đi riêng.

Guy de Maupassant xây dựng tác phẩm bằng những câu văn ngắn gọn với ý tứ mạch lạc. Dung lượng các truyện ngắn của ông cũng không quá dài, có tác phẩm chỉ khoảng 2.000 chữ. Không chỉ có vậy, nhà văn còn điều tiết linh hoạt giữa các yếu tố: kể, tả và xây dựng nội tâm nhân vật. Guy de Maupassant cũng chú ý tới việc cài cắm các chi tiết một cách hợp lý để tạo bất ngờ cho tác phẩm.

Tác giả từng có một thời gian dài làm công chức trước khi dành toàn bộ thời gian cho viết lách. Nhân vật trong các tác phẩm của ông phần lớn là giới công chức nghèo, tầng lớp trung lưu và nông dân… đó là những con người mà Guy de Maupassant hiểu rõ và có thể tự tin viết về họ. Tuy phổ đề tài không lớn, nhưng cốt truyện của tác giả lại khá đa dạng, giản đơn mà cuốn hút.

Trong Nơi nhà người bạn Guy de Maupassant cho độc giả trải qua nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Có thương cảm, có bất ngờ, có xót xa và có cả những nụ cười nhếch môi mang chút khinh bỉ. Ông giễu nhại thói tham lam, sự ngu dốt và hèn kém của con người một cách tinh tế. Trong xã hội Pháp lúc bấy giờ, dường như đồng tiền trở thành một ông hoàng không cần ngai vàng.

***

Henri René Albert Guy de Maupassant (1850–1893) là nhà văn viết truyện ngắn nổi tiếng người Pháp.

Guy de Maupassant sinh tại vùng Normandie ở miền bắc nước Pháp, trong một gia đình giàu có.

Cha mẹ Maupassant ly thân năm ông lên mười một tuổi, và bà mẹ đã một mình nuôi dạy con. Từ ảnh hưởng ấy, bà đã trở thành nhân vật nữ trong rất nhiều câu chuyện của ông. Maupassant được gửi đến trường nội trú ở Yvetot vì bản tính bất trị, hay nổi loạn. Ông từng học ở trường Phổ thông cao đẳng tại Rouen và được bằng Cử nhân Văn chương. Sau khi tốt nghiệp, Maupassant gia nhập quân đội và tham gia Chiến tranh Pháp–Phổ (1870–1871).

Năm 1871, ông đến Paris làm một viên chức nhỏ cho Bộ Hải quân. Từ năm 1878 trở đi ông làm một viên chức Bộ Giáo dục. Cuộc đời làm viên chức nhỏ kéo dài khá lâu, đã để lại nhiều dấu ấn trong tư tưởng và sự nghiệp của ông, góp phần quan trọng vào việc hình thành “hình tượng con người bé nhỏ” – một kiểu nhân vật văn học quan trọng sẽ ra đời vào cuối thế kỷ 19 và thịnh hành suốt nửa đầu thế kỷ 20.

Với những khó khăn dồn dập, Maupassant ngày càng trở nên bi quan đến nỗi bị chứng nhức đầu kinh niên không dứt, chỉ có thể làm dịu cơn đau bằng cách hít ether. Việc lạm dụng ether đã gây cho ông nhiều ảo giác và cuối cùng Maupassant bị sụp đổ tinh thần hoàn toàn. Rồi ông trở nên giàu có, và chi tiêu bừa bãi vào thú ăn chơi. Nhưng sau thời gian này, ông trở nên tuyệt vọng, vào năm 1892 tự tử nhưng được cứu sống.

Sau đó Maupassant bị giam trong dưỡng trí viện tư nhân Doctor Blanche tại Passy, Paris.

Maupassant mất ngày 6 tháng 7 năm 1893, chỉ vừa 42 tuổi, trong thời kỳ thứ ba của bệnh giang mai, căn bệnh đã kết liễu cuộc đời của nhà văn.
 
Tiểu thuyết

• Một cuộc đời (Une vie, 1883)
• Anh bạn đẹp (Bel-Ami, 1885)
• Mont-Oriol (1887)
• Pierre et Jean (1888)
• Fort comme la Mort (1889)
• Notre Coeur (1890)

Truyện ngắn

• Viên mỡ bò (Boule de Suif, 1880)
• La Maison Tellier (1881)
• Une partie de campagne (1881)
• Cô Fifi (Mademoiselle Fifi, 1882)
• Contes de la Bécasse (1883)
• Au soleil (1884)
• Clair de Lune (1883)
• Les sœurs Rondoli (1884)
• Yvette (1884)
• Miss Harriet (1884)
• Adieu (1884)
• Monsieur Parent (1885)
• Contes du jour et de la nuit (1885)
• La Petite Roque (1886)
• Toine (1886)
• Le Horla (1887)
• Sur l’eau (1888)
• Le Rosier de madame Husson (1888)
• L’héritage (1888)
• La Main gauche (1889)
• Histoire d’une fille de ferme (1889)
• La vie errante (1890)
• L’Inutile beauté
• Le père Millon (1899, sau khi chết)
• Le colporteur (1900)
• Les dimanches d’un bourgeois de Paris (1900)
• Bố của Simon (Le Papa de Simon)
• La Ficelle (1883)
• La Légende du Mont St Michel (1882)

Kịch

• Histoire du vieux temps (1879)
• Musotte (1890)
• La paix du ménage (1893)
• Une répétition (1910)
• Phê bình
• Émile Zola (1883)
• Étude sur Flaubert (1884)

Mời các bạn mượn đọc sách Nơi Nhà Người Bạn của tác giả Guy de Maupassant & Võ Điền (dịch).