Tuyển Tập Thơ Victor Hugo – Victor Hugo

Victor Hugo (26 tháng 2, 1802 tại Besançon – 22 tháng 5, 1885 tại Paris ) có thể được xem như là cây đại thụ , là một trong những nhà văn lớn nhất của nước Pháp thế kỷ XIX . Ông là một nghệ sĩ toàn diện sáng tác đủ cả ba thể loại : thơ , kịch , tiểu thuyết . Ông cũng là một nhà văn dấn thân , một nhà chính trị tự do đã hoạt động phục vụ những lí tưởng nhân đạo cao cả ..

Tài năng sớm nảy nở :

Victor Hugo là con của một tướng lĩnh quân đội sau thắng lợi của cuộc đại Cách Mạng Tư Sản Pháp 1789 . Mẹ ông là một phụ nữ trí thức còn mang nặng tư tưởng bảo hoàng . Ông sinh năm 1802 ở Besançon ( sau này ông viết bài thơ “Thế kỉ này được hai năm” ) . Thời niên thiếu , ông thường đi thăm cha đóng quân ở nhiều nước Châu Âu . Sau khi đỗ tú tài , chàng trai Hugo chuẩn bị vào học trường Đại học Kỹ thuật , nhưng những sáng tác văn học thành công đầu tiên làm ông chóng quên dự định đó . Tài năng của Hugo bộc lộ sớm , mười lăm tuổi đoạt giải thưởng thơ của Viện Hàn lâm Tuludơ , hai mươi tuổi ông in tập thơ đầu tiên . Ông muốn “trở nên Satobơriăng hay chẳng là gì cả” . Nhà văn lãng mạn lừng danh này là thần tượng của giới trẻ và V.Hugo thời đó .

Sự dấn thân sôi nổi :

Những diễn biến cách mạng liên tục ở Pháp cuối thế kỷ XIX đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến Hugo . Sau cách mạng 07/1830¹ , ông tập hợp nhiều nghệ sĩ trong Tao đàn lãng mạn ; họ hoan nghênh ông đã xuất bản vở kịch  Crômoen ( 1827 ) với lời tựa nổi tiếng đã tổ chức công diễn thành công vở kịch Hecnani ( 1830 ) trong bốn mươi lăm đêm liền , được gọi là “trận chiến Hecnani” . Ông trở thành chủ soái của trường phái lãng mạn chống lại chủ nghĩa cổ điển ² . Từ đó , ông đã hăng hái sáng tác nhiều thơ , kịch và tiểu thuyết .

Năm 1841 , ông được bầu vào Viện Hàn lâm Pháp . Vài năm sau , ông đau buồn vì mất đứa con gái đầu lòng vì tai nạn . Ông lao vào hoạt động chính trị , tha thiết với lý tưởng cộng hoà và xã hội . Được bầu là nghị sĩ Quốc hội , ông lên tiếng bảo vệ người nghèo và chống lại âm mưu lật đổ chế độ cộng hoà của Louis Bonapard , cháu của Napoleon III . Hugo tổ chức kháng chiến một thời gian , sau đó chốn sang Bỉ , rồi phải sống lưu vong hơn mười lăm năm ³  trên những hòn đảo Giecxây và Giecnơxay của nước Anh . Ông viết nhiều kiệt tác lưu hành khắp Châu Âu .

Năm 1870 khi Đế Chế II sụp đổ , Hugo trở về nước và được dân chúng đón tiếp nồng nhiệt . Năm 1871 , Công xã Pari ⁴ nổ ra và tồn tại được 72 ngày . Hugo dũng cảm bênh bực những người công xã bị đàn áp , tù đày . Ông tiếp tục viết cho đến cuối đời . Ông mất năm 1885 , được nhà nước làm lễ quốc tang và đưa thi hài vào điện Pangteon , nơi dành cho các danh nhân của nước Pháp .

Tác phẩm đồ sộ :

Hugo sáng tác hơn mười lăm ngàn câu thơ , nhiều vở kịch và tiểu thuyết dài .

Thơ có các tập thơ trữ tình : Những bài thơ phương Đông (1829) , Lá mùa thu (1831) , Những tiếng nói bên trong (1837) , Mặc tưởng (1856) ; thơ trào phúng : Trừng phạt (1853) ; thơ hùng ca : Truyền kì các thời đại (1859 , 1876 , 1883) …

Kịch có : Hecnani (1820) , Ruy Bơla (1838) …

Tiểu thuyết có : Nhà thờ Đức bà Pari (1831) , Những người khốn khổ (1862) , Những người lao động của biển cả (1866) …

Hugo là một nhà thơ lớn . Ông thể hiện chủ nghĩa trữ tình của trường phái lãng mạn , đạt tới đỉnh cao với các tập thơ Lá mùa thu , Mặc tưởng . Mục đích của mhà thơ là “trở nên dội tiếng âm vang” của tất cả những khát vọng và những xúc cảm của con người thời đại mình . Theo ông , cuộc đời chúng ta có ba phương diện : “gia đình , đồng ruộng và đường phố” . “Gia đình là trái tim chúng ta , đồng ruộng là thiên nhiên nói với chúng ta , đường phố là qua tiếng roi quật nhau của các đảng phái mà nổi lên cơn bão táp của những sự kiện chính trị ( tựa Những tiếng nói bên trong ) . Ông khuyến cáo người cùng thời lắng nghe ba tiếng nói đó .

Hugo là nhà tiểu thuyết đặc biệt quan tâm đến những vấn đề xã hội . Ông cho rằng con người đau khổ vì những tình trạng không hoàn thiện của mình . Và lịch sử của con người là lịch sử của cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác , giữa ánh sáng và bóng tối . Ông tin tưởng vào sự tiến bộ , khoa học và tự do , sức mạnh của cái thiện sẽ chiến thắng . Sự tiến bộ và khoa học là nhằm cải thiện điều kiện sống của những con người bất hạnh . Cần chấm dứt ngay việc khinh rẻ họ và cần phải giúp đỡ họ , giáo dục họ . Nhân vật Jan Vanjan , người tù khổ sai ( trong Những người khốn khổ ) là sự minh hoạ cho lý thuyết này : Kẻ tội phạm bi quan và cay đắng  vì sự hung bạo của con người , nhưng anh ta sẽ được cứu vớt , sẽ hoàn lương nhờ sự rộng lượng của ai có lòng yêu thương tuyệt đối .

Tuy nhiên , tác phẩm của ông cũng thấm đậm không ít những vẫn đề siêu hình . Con người lo âu trong việc tìm cách giải quyết điều bí mật của số phận . Hugo giải thích là cần phải tin vào một bậc Thượng đế ⁵ khác với thế gian .

Nghệ thuật mới đa dạng :

Hugo ý thức về chức năng của nhà thơ với nghĩa rộng là người sáng tạo một tác phẩm có một chức năng xã hội chân chính , một sứ mệnh giáo dục con người . Ông đánh giá nhà thơ phải là một người hướng dẫn cho nhân loại , một đạo sĩ ( còn gọi là một thầy pháp ) thực hành tạo nên ma lực của ngôn từ . Ông so sánh với ngôn từ , từ ngữ giống như những sinh mệnh , những cỗ máy vận hành tư tưởng của con người đi xa . Theo ông , ai làm chủ được ngôn từ là một sinh linh ngoại lệ có thể nhìn thấy xa hơn những người khác và nói với họ chân lí ở nơi đâu .

Về thơ , ông đạt đến nghệ thuật sáng tạo hình ảnh tuyệt vời với một trí tưởng tượng phong phú . Ông còn là một hoạ sĩ để lại hơn ba ngàn bức tranh vẽ những nơi chốn mà ông đã nhìn ngắm hoặc ghi nhớ . Nhờ đó mà ý tưởng , tứ thơ biến thành hình ảnh một cách tự nhiên trong thơ ông . Ông sử dụng nhạc điệu và gieo vần rất đa dạng qua từng khổ thơ gây ấn tượng mạnh mẽ . Bên cạnh âm điệu trữ tình còn có âm điệu trào phúng và âm điệu hùng ca .

Về kịch , ông đã sử dụng nghệ thuật tương phản , một biện pháp tu từ qua những cặp nhân vật song hành thể hiện yếu tố trác việt và yếu tố thô kệch , cái cao cả và cái thấp hèn , thiện và ác . Ông bỏ hai quy tắc duy nhất thời gian và duy nhất địa điểm và chỉ giữ lại quy tắc duy nhất hành động . Từ đó mà ông đã viết những vở chính kịch lãng mạn trộn lẫn cái bi và cái hài , không phân chia rạch ròi bi kịch và hài kịch như kịch cổ điển chủ nghĩa .

Về tiểu thuyết , nghệ thuật của Hugo đổi mới , rất đa dạng . Ông phát huy trí tưởng tượng để hư cấu cốt truyện đồng thời sử dụng nhiều chi tiết , nhiều tình tiết cụ thể từ đời sống thực tế để xây dựng các nhân vật . Một số nhân vật trung tâm là nhân vật lãng mạn vì tính cách nhân vật diễn tiến theo ý định chủ quan của nhà văn . Kết cấu tiểu thuyết rất chặt chẽ trong từng chương , từng quyển và toàn bộ tác phẩm , thường tạo nên sự bất ngờ , hấp dẫn . Văn xuôi đầy chất thơ tuy đôi lúc có phần khoa trương , bộc lộ khát vọng chân thành của Hugo .

Chú thích :

(1) Cách mạng 07/1830 : Cuộc cách mạng lật đổ chế độ Phong kiến phục hồi trong 15 năm sau khi Napoleon I thất bại ( 1815 – 1830 )

(2) Chủ nghĩa cổ điển : Trào lưu văn học lớn ở Pháp trong thế kỉ XVII .

(3) Có tài liệu ghi là 19 năm . Trong “Mười thế kỉ văn chương Pháp” của Pie Đơxuyxo ( NXB Bôđa , Pari ) ghi là 15 năm ( tập 3 – trang 41 )

(4) Cuộc cách mạng vô sản đầu tiên của nhân dân lao động Pháp thành lập chính quyền gọi là Công xã Pari .

(5) Quan niệm về Chúa trời của V.Hugo thường có tính chất là một Thượng đế , một bậc Cao xanh hay là Trời thể hiện trí tuệ toàn năng của tự nhiên .

Theo “Văn học 11 – tập II” – NXB Giáo dục 2000

• Em bé ( Phùng Văn Tửu dịch )
• Lazara ( Phùng Văn Tửu dịch )
• Khi em bé hiện ra ( Vũ Quần Phương dịch )
• Em hãy trông , cành cây kia … ( Phùng Văn Tửu dịch )
• Gặp gỡ ( Phùng Văn Tửu dịch )
• Bài ca của những người đi biển ( Phùng Văn Tửu dịch )
• Thi sĩ về thôn quê ( Phùng Văn Tửu dịch )
• Bài ca ( Phùng Văn Tửu dịch )
• Thuở chúng tôi cùng ở … ( Phùng Văn Tửu dịch )
• Biển đêm ( Tố Hữu dịch )
• Biển đêm ( Bản dịch nghĩa – Phùng Văn Tửu dịch )
• Sau trận đánh ( Khương Hữu Dũng dịch )
• Bàn về Hugo

Mời các bạn đón đọc Tuyển Tập Thơ Victor Hugo của tác giả Victor Hugo.